XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa
Testuingurua
Kanpoko eragileakEgindako esperientziaren ondoren zein ondorio aterako zenuke?
Idatz ezazu zure koadernoan, adierazi zure taldekideei, eztabaidatu eta iritzi-bateratze lanak egin.
5. jardueraIazko Gizarte Zientziak arloko
Bestalde, goiko esperientziaren bidez gogoratu ahal izango zenuen ura hiru egoeratan ager daitekeela naturan: lurrin bezala laino, hodei eta antzekoetan, likido egoeran euri, erreka, ibai eta beste zenbait kasutan eta solido bezala elur, izotz, kazkabar eta antzekoetan.
Baina, nolako erlazioa du erliebearen aldaketak uraren ziklo horrekin?
Erliebearen aldaketetan parte har dezaketen alda-indar edo eragile geologikoak bi eratakoak izan daitezke:
1)
Lurrazala lantzen dutenak dira eta lehen aipatutako uraren zikloarekin zuzenean erlazionaturik daude: lurgaineko eta lurrazpiko urak, itsasoa, izotza...
2)
Lurraren barnealdetik sortutako indarrei zor zaizkienak dira, eta beste atal batean landuko ditugu.
Sumendiak, lurrikarak eta beste zenbait indar mendi-eraikitzaile aztertuko ditugu barneko eragile hauetan.
Kanpoko eragileekin hasi behar dugu orain.
Indar eragile horien artean mota desberdinetakoak ikus ditzakezu.
Batzuek mugimendurik gabe sortzen dute bere eragina.
Kanpoko eragile meteorologikoak dira.
Horrela gertatzen da, esate baterako, atmosferako hezetasunarekin, edo eguzkiak lurrazala lehortzen duen kasuetan.
Beste eragile batzuek, ordea, mugimendua dute bereizgarri nagusia.
Kanpoko eragile geologikoak dira.
Horrela, ur basatiek, lurpeko urek, itsasoak, glaziarrek, haizeak etab.ek mugitzen diren neurrian erakusten dute bere eragina.